 |
|
ایران
تنها کشوری در جهان است که سند مالکیت دارد
فهرست مندرجات
◉ روزی که سنگ‌نبشته‌های ايران باستان خوانده و ترجمه شدند
◉ يادداشت‌ها
◉ پی‌نوشت‌ها
◉ جُستارهای وابسته
◉ سرچشمه‌ها
.
روزی که سنگ‌نبشته‌های ايران باستان خوانده شدند
دکتر نوشیروان کیهانی‌زاده، در اول بهمن سال ۱۳۱۵ خورشيدی (٢۱ ژانويه سال ۱۹٣٧ ميلادی) در کرمان به دنیا آمد. او هنوز بیش از ۱۹ سال نداشت که پس از گذراندن نخستین دوره‌ی آموزش روزنامه‌نگاری ایران به‌روش نوین و علمی، خبرنگاری میز اقتصادی روزنامه‌ی اطلاعات آغاز به‌کار کرد. ۱۱ سال از ٢۴ سال کار او در روزنامه‌ی اطلاعات، پوشش حوادث شهر تهران و اخبار قضایی بود. او سال‌ها دبیر اخبار و نویسنده فیچر و نظر، دبیر مطالب فرهنگی، دبیر اخبار بین‌الملل این روزنامه تا معاونت سردبیر آن بود و در این روزنامه، ستونِ تفسیر و ستونِ «امروز در تاریخ» داشت.
کیهانی‌زاده به موازات کار در روزنامه‌ی اطلاعات، در خبرگزاری پارس (آژانس ملّی ایران) دبیر و مفسر اخبار بین‌الملل، یکی از سردبیران اخبار رادیو سراسری ایران و بیش از ٧ سال سردبیر اخبار رادیو-تلویزیون ملّی بود. ایجاد «برنامه‌‌ی رادیویی در گوشه و کنار شهر» در نیمه‌ی اول دهه ۱۳۴٠، «امروز در تاریخ» برای تلویزیون ملّی از بهمن ۱۳۵٠ و در چارچوب اخبار رادیو، بخشی با هدف آموزش عمومی و ارتقأ سطح معلومات در توضیح کامل هر «رویداد مهم روز» و ... از ابتکارهای او به‌شمار می‌روند.
کیهانی‌زاده که فوق‌لیسانس تاریخ از دانشگاه تهران، فوق‌لیسانس روزنامه‌نگاری از دانشگاه دولتی نورفک آمریکا و فوق‌لیسانس علوم کتاب از دانشگاه دولتی مریلند آمریکا و نیز دکترای تاریخ از آمریکا (سانفرانسیسکو) و یک گواهی‌نامه تاریخ استراتژی و پالیسی از دانشگاه دولتی اُلددومینیون آمریکا دارد. هم‌چنین ٢٢ سال مدرّس تاریخ بود و یک کتاب درسی تاریخ برای دبیرستان‌های شبانه‌ی دولتی و یک کتاب اصول و مقررات آموزش و پرورش برای تدریس در مراکز تربیت معلم تألیف کرد.
هم‌چنین، کیهانی‌زاده دو دوره‌ی ۴ ساله عضو انتخابی شورای آموزش و پرورش تهران بود و به‌پاس خدمات او، در دهه‌ی ۱۳۵٠ نام او را بر یک دبستان در کوی وحیدیه تهران گذارده بودند.
کیهانی‌زاده در دهه‌ی ۱۳٧٠ ستون‌های متعدد در روزنامه‌های همشهری و ایران و در دهه ۱۳٨٠ در همشهری، شرق و اعتماد داشت. مطالب تاریخ آنلاین و وب‌سایت‌های روزنامک، ژورنالیست نوشیروان و هیستوریَن نوشیروان او در بسیاری از نشریات فارسی درون مرز و برون مرز نقل شده‌اند. وی هم‌چنین ناشر مجله‌ی روزنامک است که انتشار آن به شماره چهلم رسیده است. این مجله چاپی و آنلاینیِ عمدتاً فرهنگی و غیرانتفاعی است.
 |
۱٦ نوامبر ۱٨۴٦ میلادی (٢۵ آبان ۱٢٢۵ خورشیدی) را روزی نوشته‌اند كه «سر هنری راولینسون» (Sir Henry C. Rawlinson) موفق به خواندن خطوط میخی سنگ‌نبشته داریوش بزرگ در بیستون شد و آن‌را ترجمه كرد. این سنگ‌نبشته مربوط به‌سال ۵۱۹ پیش از میلاد (٢ هزار و ۵٣٣ سال پیش) است كه حدود جغرافیایی ایران در آن مشخص شده و یک «سند مالكیت برای ایرانیان» به‌شمار می‌رود... تنها كشور جهان كه چنین سندی را دارد.
راولینسون از دهه ۱٨٣٠ تلاش خود را برای خواندن كتیبه‌های (خط میخی) ایران باستان آغاز كرده بود. وی كه بر زبان فارسی مسلّط بود قبلاً یک دیپلمات و آتاشه نظامی انگلستان در ایران بود و مطالعه تاریخ ایرانیان وی را علاقه‌مند به تحقیق درباره‌ی ایران باستان و خواندن سنگ‌نبشته‌های آن عهد كرده بود. پیش از او گروتنفند (Grotenfend) آلمانی دست به چنین تلاشی زده بود ولی موفق به خواندن كامل متون نشده بود و معنای برخی از كلمات را حدس زده بود.
راولینسون که در طول اقامت در هند و مسافرت در آسیای جنوبی و غربی نظرات متعدد مطرح کرده و هشدارهایی درباره‌ی رقابت استعماری روسیه به دولت لندن داده بود، متوجه شده بود كه كتیبه‌های ایران باستان به سه خط نوشته شده‌اند و از متن ساده‌تر و كوتاه‌تر آغاز كرده بود. در این متن‌های کوتاه‌تر، وی به كلماتی برخورد كرده بود كه در همه كتیبه‌های میخی (در منطقه تخت جمشید و نقاط دیگر ایران) وجود داشت و حدس زده بود كه نام‌های خاص هستند و با یافتن حروف مشترك كلماتی چون داریوش، هیشتاسب (نام پدر داریوش)، آریامازس، خشایارشا، پارسوَ (واو مفتوح = پارسوا)، هخامنشی و ... موفق به خواندن سنگ‌نبشه‌ها شد كه اوج تمدن، مدیریت و دانش ایران باستان را به جهانیان بازتاب داد. آرزوی داریوش در یك كتیبه‌اش این بوده است كه اهورامزدا (خدای بزرگ) ایران را از دروغ، دشمن و خشك‌سالی بركناردارد که نشانه ناسیونالیست‌بودن اوست.
شرح ساتراپی‌های ایران (ترجمه‌ی راولینسون) و انتشار مخفیانه آن‌ها (به‌صورت شب‌نامه) در دهه سوم قرن ٢٠ در منطقه فرارود که کمونیست‌های ِ حاکم سرگرم زدودن تفکر ملّی‌گرایی در آن منطقه بودند، سند بپاخیزی مسلحانه تاجیكان (پارس‌ها) بر ضد استالین در دهه‌ی ۱۹٣٠ قرار گرفته بود كه خواهان پیوستن به افغانستان و ایران شده بودند و پدر احمدشاه مسعود از سران این قیام بود كه بعداً به افغانستان پناهنده و در هرات به او سمت ریاست پلیس داده شد.
کنده‌کاری‌های بيستون
در كتیبه‌ی بیستون، منطقه فرارود یك ساتراپی ایران قلمداد شده است كه توده‌های تاجیكِ منطقه، از زمان فروپاشی امپرتوری ساسانیان تا به امروز از زبان پارسی و فرهنگ ایرانی پاسداری كرده‌اند. راولینسون كه سال‌ها عمر خود را صرف كشف حروف و خواندن كتیبه‌های ایران باستان كرد در سال ۱٨۱٠ در چادلینگتون (Chadlington) انگلستان به‌دنیا آمده بود و در سال ۱٨۹۵ درگذشت.
يکی از سنگ‌نبشته‌های بيستون
[▲] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانش‌نامه‌ی آريانا توسط مهدیزاده کابلی ارسال شده است.
[▲] پی‌نوشت‌ها
[۱]- کیهانی‌زاده، نوشیروان، روزی که سنگ‌نبشته‌های ايران باستان خوانده و ترجمه شدند - یک سند مالكيّت ایرانیان، سایت امروز در تاريخ ایران و جهان (روزنامک).
[▲] جُستارهای وابسته
□
[▲] سرچشمه‌ها
□ سایت امروز در تاريخ ایران و جهان (روزنامک)
